روانشناسی از جمله علومی است که رفتارهای فردی و علل زمینه ساز این رفتارها را همراه با فرآیندهای ذهنی آنها بررسی می کند. و جالب اینکه این علم سابقه کوتاه تری نسبت به سایر شاخه های علم دارد. همچنین علم روانشناسی را می تواند به عنوان بررسی کننده ساختار ذهن فرد به روش مطالعه علمی رفتارهای قابل مشاهده او تعریف کرد. و اما این علم در لغت به معنای علم ذهن است و هدف از آن توصیف، تبیین، پیش بینی و در نهایت کنترل رفتار فرد است. یعنی ابتدا رفتار نوظهور درک می شود و سپس پیش بینی می شود که در موقعیت های ممکن چه رفتاری می تواند رخ دهد. به علاوه این علم می تواند محدود به یک گروه و سن خاص یا یک دوره از زندگی افراد جامعه باشد. همچون شاخه روانشناسی کودک و نوجوان که موضوع مورد مطالعه آن، کودکان و نوجوانان است.
علم روانشناسی اساسا با روش علمی پیش می رود و به همین دلیل رفتارهای مورد بررسی آن باید رفتارهای قابل مشاهده باشد. لذا از آنجایی که امکان بررسی فرآیندهای ذهنی وجود ندارد، رفتار فرد مبنا قرار می گیرد. مثلا در شاخه روان شناسی کودک و نوجوان، با علم به این که زندگی یک فرد از دوران کودکی شکل می گیرد، هر اتفاقی که در دوران کودکی او می افتد را چه خوب و چه بد، بررسی و مطالعه می کند، چون این موضوع بر آینده کودک و نوجوان تاثیر می گذارد. همچنین ارتباط و درهم تنیدگی روانشناسی فردی با فیزیولوژی و زیست شناسی فردی باعث شده است که این علم در حوزه مشترکی با علم زیست شناسی کار کند.
زیرشاخه های علم روان شناسی کدامند؟
این علم زیرشاخه های زیادی دارد. در روانشناسی کودک و نوجوان که در آن کودک و نوجوان به لحاظ اختلالات سلامت و روان مورد ارزیابی قرار می گیرند، روان شناسی کودک و نوجوان که به بررسی اختلالات عاطفی، رفتاری و روانی فرد می پردازد، روانشناسی اجتماعی که تاثیر شرایط اجتماعی فعلی را بر افراد مطالعه می کند، تجربی که به مفهوم روانشناسی از دیدگاه علوم طبیعی می نگرد و سعی می کند روانشناسی را از طریق و به کمک روش‌های علمی درک کند، رشد که رابطه بین رفتار یک فرد و سن تقویمی او را مطالعه می کند، تربیتی که تاثیر فرآیند آموزشی بر افراد و پیشرفت آن در فرد را بررسی می کند، روانشناسی دین که رشته ای علمی است و به تبیین اعمال دینی، باورها و ساختارهای دینی از دیدگاه روانشناختی می پردازد و...
زمینه های اصلی مطالعه علم روانشناسی چیست؟
ادراک از آنجائیکه نوعی فرآیند شناختی است که تفسیر محیط خود را با محرک هایی که از اندام های حسی دریافت می کند ممکن می سازد، از زمینه های اصلی مطالعه این علم است. علم روانشناسی بر درک رفتار انسان تمرکز دارد، اما بیشترین تلاش آن بر درک و درمان اختلالات روانی است. مثلا در روان شناسی کودک و نوجوان، مشکلات ادراک و یادگیری خاص به صورت اختلال گفتار در رشد زبان، نارسایی در رشد حرکتی (یعنی مشکلات در کار خصوصی خودشان)، مشکلات در یادگیری برخی مفاهیم (مشکلات در یادگیری اعداد، حروف الفبا، روزهای هفته و...) ظاهر می شود. همچنین از دیگر زمینه های اصلی مطالعه علم روانشناسی می توان به حافظه اعم حافظه کوتاه مدت و بلند مدت، حافظه معنایی و...، بازنمایی دانش اعم از مدل های ذهنی، توصیف ذهنی و... زبان اعم از دستور زبان و زبان شناسی، قضاوت و تصمیم گیری، شکل گیری مفهوم و... اشاره کرد.
در چه شرایطی باید از حمایت روانشناس استفاده کنیم؟
رشته تحصیلی روانشناسی که از آن به عنوان علم روانشناسی یاد می شود، بسیار متنوع است. بنابراین موضوعات مورد مطالعه در زمینه بالینی نیز متنوع خواهد بود. به عنوان مثال مسائلی مانند روانشناسی کودک و نوجوان، زوج و خانواده درمانی، روانشناسی شخصیت، اضطراب و افسردگی و... مشکلاتی هستند که امروزه بیشتر مراجعان به روانشناس نسبت به آن موضوع مراجعه میکنند. لذا وقتی با مشکل و موضوعی طرف هستید که شروع به تاثیر منفی بر فرآیندهای روتین شما در زندگی روزمره داشته است، نیاز به حمایت روانشناس دارید و ضرورت مراجعه به آن احساس می شود.
به عنوان مثال بعد از خروج با عجله از خانه، در راه ممکن است بارها به این فکر کنید که آیا اجاق گاز را خاموش کردم؟ یا درب منزل را قفل کردم؟ و این باعث شود بارها قبل از خروج آن را چک کنید و حتی بعد از خروج بارها به خانه برگردید تا مطمئن شوید. لذا ممکن است اینها نشانه اضطراب باشد. در این صورت برای شما مفید خواهد بود که با یک متخصص مشورت کنید و این مشکل را در اسرع وقت حل کنید تا از زوال روحی خود جلوگیری کرده و به کیفیت زندگی روزمره شما لطمه ای وارد نشود.
